Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng Khoán Phái Sinh Là Gì?

Chứng khoán phái sinh (CKPS) là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, trong đó giá trị phụ thuộc vào một hay nhiều loại tài sản cơ sở. Hợp đồng này xác nhận quyền và nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền hoặc chuyển giao tài sản cơ sở vào thời điểm trong tương lai với mức giá thỏa thuận trước. Tài sản cơ sở có thể là chứng khoán, chỉ số chứng khoán hoặc tài sản khác như thực phẩm, nông sản, kim loại.

Phân Loại Chứng Khoán Phái Sinh

CKPS được triển khai dưới 4 loại chính:

1. Hợp đồng Kỳ hạn (HĐKH): Thỏa thuận mua và bán tài sản tại thời điểm trong tương lai với giá xác định trước.
2. Hợp đồng Tương lai (HĐTL): HĐKH được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch tại thị trường tập trung.
3. Hợp đồng Quyền chọn (HĐQC): Một bên có quyền yêu cầu mua hoặc bán tài sản cơ sở theo giá xác định trước trong khoảng thời gian hoặc thời điểm nhất định.
4. Hợp đồng Hoán đổi (HDHĐ): Thỏa thuận hoán đổi dòng tiền của các công cụ tài chính giữa hai bên trong khoảng thời gian nhất định.

Sự Khác Biệt Giữa Giao Dịch CKPS và Cổ Phiếu

1. Đáo hạn: Khi giao dịch HĐTL, NĐT cần chú ý thời điểm đáo hạn của hợp đồng.
2. Ký quỹ: NĐT không cần có đủ tiền trước khi giao dịch HĐTL nhưng cần đặt cọc ký quỹ đảm bảo thực hiện nghĩa vụ hợp đồng.
3. Thanh toán hàng ngày: NĐT phải thanh toán lãi, lỗ mỗi ngày khi giao dịch hợp đồng.

Lợi Ích Và Rủi Ro Của CKPS

Lợi ích:

• Phòng ngừa rủi ro biến động giá: Giảm thiểu rủi ro bằng cách mua hoặc bán tài sản cơ sở tại giá hiện tại.
• Bán khống: Có thể bán CKPS ngay cả khi không có tài sản cơ sở.
• Thanh khoản cao: CKPS được niêm yết và giao dịch tập trung.
• Đòn bẩy tài chính: Ký quỹ một phần tài sản nhưng giao dịch với giá trị lớn hơn nhiều.

Rủi ro:

CKPS tiềm ẩn rủi ro cao hơn so với cổ phiếu thông thường. NĐT cần trang bị kiến thức và tham khảo các báo cáo phân tích để giảm thiểu rủi ro.